Ginkgo biloba – najpopularniejszy specyfik wszech czasów

Ginkgo biloba (miłorząb japoński) jest składnikiem najczęściej używanych leków i preparatów ziołowym w Europie jak i Stanach Zjednoczonych. Według statystyk, produkty na jego bazie są także jednymi z najczęściej przepisywanych w Niemczech. W latach 90-tych były natomiast jednymi z najpopularniejszych preparatów stosowanych w USA w celu polepszenia pamięci. Ze względu na szeroki wachlarz korzystnych właściwości wpływających na organizm człowieka dziś to właśnie to niesamowite drzewo stanie się bohaterem naszej kolejnej publikacji.

Ginkgo biloba inaczej miłorząb dwuklapkowy jest uważany za najstarsze drzewo na świecie. Zaliczane do żywych skamieniałości przetrwało w niezmienionej formie już ponad 250 milionów lat. Obecnie jest uprawiany w Azji, Europie, Ameryce Północnej, Nowej Zelandii i Argentynie. Jest to gatunek charakteryzujący się długowiecznością i dużą odpornością na zanieczyszczenia środowiska, szkodniki i choroby zarówno grzybowe, bakteryjne i wirusowe (przypuszcza się, że to prawdopodobnie wynik działania zawartych w liściach ginkgolidów A, B i C oraz 2-heksanolu).

Ciekawostka - Ginkgo nazywana i znana większości jako Miłorząb japoński naprawdę pochodzi z Chin, i tam, od ponad 5000 lat do dziś, stosuje się go w tradycyjnej medycynie chińskiej przy zaburzeniach mózgu, zaburzeniach krążenia, chorobach układu oddechowego (np. w astmie), chorobach dróg moczowych i jako środek przeciw-pasożytniczy.

Do jednych z najcenniejszych zalet ekstraktów z Ginkgo biloba należy wymienić właściwości neuroprotekcyjne (ochrona komórek nerwowych), antyoksydacyjne (ochrona przed wolnymi rodnikami czyli starzeniem), zdolność zmniejszania aktywacji i agregacji krwi oraz zdolność polepszanie krążenia krwi (antagonista czynnika aktywizującego płytki krwi - PAF) i właściwość hamowania apoptozy (programowanej śmierci komórki). Wyżej wymienione zalety wpływają korzystnie na funkcjonowanie całego organizmu człowieka od polepszenia pamięci poprzez zmniejszenie bólów i obrzęków nóg.

Miłorząb Japoński - Jak działa Ginkgo biloba?

Wiemy już, że liście miłorzębu zawierają cenne składniki aktywne, wywierające korzystny wpływ na nasz organizm. Poznajmy więc jedne z najważniejszych zalet tej azjatyckiej rośliny.

Miłorząb japoński poprawia sprawność intelektualną (zarówno pamięć i koncentrację), gdyż:

• poprawia przepływ krwi w mózgu, - powoduje lepsze zaopatrzenie komórek nerwowych w tlen i glukozę oraz inne składniki odżywcze,
• ma właściwości neuroprotekcyjne, czyli chroni komórki układu nerwowego (w tym mózg) przed wpływem wolnych rodników,
• ułatwia zachodzenie procesu uczenia (ważne dla uczniów, studentów, ludzi pracujących umysłowo).

 

Poprawia ukrwienie i funkcje mózgu szczególnie u ludzi w starszym wieku, gdzie występują takie zaburzenia jak:

• deficyty pamięci i pogorszenie sprawności intelektualnej (demencja),
• zawroty głowy (zaburzenia równowagi),
• szumy w uszach (poprawia ukrwienie ślimaka w uchu wewnętrznym)

 

Poprawia ukrwienie i funkcje mózgu szczególnie u ludzi w starszym wieku, gdzie występują takie zaburzenia jak:

• zmniejszenie dolegliwości bólowych nóg, szczególnie podczas chodzenia,
• zmniejszenie obrzęków nóg,
• zmniejszenie uczucie zimnych rąk i nóg,
• wydłużanie dystansu chromania.

Dodatkowo:

• chroni osłonki mielinowe nerwów, co stanowi profilaktykę zespołów demielinizacyjnych (np. w stwardnieniu rozsianym);
• neutralizuje fragmenty ß-amyloidu krwi (profilaktyka choroby Alzheimera);
• ma działanie antyoksydacyjne i poprawiające ukrwienie oraz obniżanie napięcia ścian naczyń krwionośnych i hamowanie agregacji erytrocytów i trombocytów;
• uszczelnianie nabłonków naczyń krwionośnych (przeciwdziałanie miażdżycy);
• poprawia ukrwienie siatkówki (profilaktyka retinopatii i innych chorób oczy związanych z zaburzeniem krążenia krwi).

Co zawierają produkty z Ginkgo Biloba i na co zwracać uwagę?

W liściach Ginkgo biloba występuje ponad 60 bioaktywnych składników.

Do najistotniejszych zaliczamy 2 grupy: flawonoidy i terpenoidy. Natomiast głównymi terpenoidami, które wykazują działanie biologiczne i farmakologiczne związane z preparatami z Ginkgo to: ginkgolidy i bilobalid, natomiast z flawonoidów są to: kwercetyna, kemferol i izoramnetyna.

Komercyjne wyciągi zawierają:

• 22-27% glikozydów flawonowych (flawonoidów),
• 5-7% terpenów laktonowych, z których:
  • 2,8-3,4% to ginkgolidy
  • 2,6-3,2% to bilobalid,
• około 6% proantocyjanidyn;
• kwasy organiczne.

Ciekawostką jest, że terpeny laktonowe jak ginkgolidy i bilobalid jako grupa związków są rzadkie w królestwie roślin i jak dotąd zostały zidentyfikowane tylko w Ginkgo biloba (według obecnych danych z literatury).

Co ciekawe badania metabolizmu i wchłaniania ekstraktów z Ginkgo biloba spożywanych doustnie wskazują, że poszczególne flawonoidy są absorbowane w postaci metabolitów po ich transformacji (przysłowiowemu przerobieniu) przez florę jelitową. Stąd też tak ważne jest dbanie o naszą mikroflorę jelitową i dostarczanie wraz z pożywieniem jak najwięcej pożytecznych bakterii probiotycznych i prebiotyków niezbędnych do ich rozwoju.

Naukowcy zajmujący się ekstraktami z Gingko biloba zauważyli, że korzyści terapeutyczne zależą od kombinacji składników ekstraktu z liści G. biloba i że całkowity wyciąg jest bardziej aktywny niż jakikolwiek pojedynczy wyizolowany składnik, co sugeruje że różne składowe preparatu działają synergistycznie i może to też być powodem dlaczego pełny ekstrakt jest tak skuteczny przy leczeniu więcej niż jednej choroby. Jednak ze względu na zawartość również szkodliwych substancji obecnie suplementy z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) są uzyskiwane w drodze wieloetapowej i staranie kontrolowanej produkcji.

Przy produkcji ważne jest, żeby zawartość kwasu ginkgolowego była ograniczona do 5 ppm, gdyż ma on właściwości neurotoksyczne i powodujące reakcje alergiczne. Istotne jest również, aby usunąć z ekstraktu pochodne kwasu alkilofenolowego i alkilobenzoesowgeo, ponieważ mają działanie alergiczne, immunotoksyczne i inne niepożądane właściwości. Dlatego też stosowanie sprawdzonych preparatów jest bezpieczniejsze i bardziej pożądane niż sporządzanie własnych ekstraktów lub innych produktów domowym sposobem.

Badania nad właściwościami miłorzębu

Do tej pory, w licznych badaniach farmakologicznych i klinicznych, intensywnie testuje się wpływ ekstraktu na krążenie obwodowe oraz mózgowe, szczególnie w organizmach starzejących się oraz na układ sercowo-naczyniowy. Dużą uwagę skupia się na działaniu antyoksydacyjnym, szczególnie w kontekście wolnorodnikowych mechanizmów starzenia, w tym degeneracją ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i układu krążenia.

Wyniki wielu badań klinicznych i farmakologicznych jednoznacznie wskazują, że substancje czynne biologiczne liści miłorzębu, jak flawonoidy i terpenoidy, nie tylko poprawiają przepływ krwi i stymulują układ krwionośny, ale także wykazują działanie psychoenergizujące (dodają energii) i ochraniające układ nerwowy.

W jakich przypadkach może nam jeszcze pomóc ekstrakt z Ginkgo biloba?

Współcześnie suplementy z miłorzębu są stosowane przez wielu ludzi przede wszystkim w celu usprawnienia krążenia krwi w mózgu i w kończynach. Wykazano, że korzystnie wpływają na funkcje poznawcze, takie jak pamięć, uwaga i koncentracja, zarówno u ludzi zdrowych, jak i chorych na demencję.

Dodatkowo preparaty z Miłorzębu japońskiego są pomocne i zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) przy leczeniu zespołu Raynauda, które jest bolesnym schorzeniem zaburzającym krążenie krwi w palcach, jak również przy wielu innych chorobach układu krążenia. Działanie miłorzębu polega na poprawianiu krążenia krwi poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych i zmniejszenie krzepliwości krwi, co automatycznie poprawia odżywienie wszystkich komórek w tlen i składniki odżywcze. W tym przypadku szczególnie ważne jest zaopatrzenie mózgu w glukozę.

Dodatkowo składniki preparatu mają działanie antyoksydacyjne, co chroni komórki mózgowe przed szybszym zużyciem i zniszczeniem. A także biorą udział w stabilizowaniu wytwarzania energii komórkowej. Obecnie trwają różne badania w celu zastosowania tego preparatu przy udarze, urazowym uszkodzeniu mózgu, a także w terapii zaburzeń lękowych i depresyjnych.

Ochrona komórek nerwowych

Bardzo istotną właściwością miłorzębu jest jego zdolność ochrony zagrożonych komórek przed uszkodzeniem, czyli właściwości neuroprotekcyjne. Jest to szczególnie ważne przy wszelkich chorobach neurologicznych, u których podstawy leżą procesy neurodegeneracyjne prowadzące do utraty komórek.

Można tu wymienić stres oksydacyjny, wyczerpanie metaboliczne i ekscytotoksyczność to patologiczny proces, gdzie neurony są nieodwracalnie uszkadzane i zabijane przez glutaminian oraz inne podobne związki chemiczne).

Do chorób neurodegeneracyjnych (zarówno wrodzonych jak i nabytych) gdzie podstawowym zjawiskiem jest utrata komórek należą m.in. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (ALS), stwardnienie rozsiane, pląsawica Huntingtona i wiele innych. Należy pamiętać, że choroby neurodegeneracyjne mogą rozwijać się przez wiele lat bez objawów. Pierwsze symptomy zaistnienia choroby mogą się pojawić dopiero wtedy gdy już duża liczba neuronów ulegnie uszkodzeniu albo określona część ośrodkowego układu nerwowego ulegnie uszkodzeniu. Dlatego wydaje się logiczne, szczególnie gdy w naszej rodzinie są przypadki występowania chorób neurodegeneracyjnych, zadbanie o komórki nerwowe poprzez odpowiednią suplementację.

Także istotne w przypadku neuroprotekcji jest wpływ miłorzębu na proces zapalny, apoptozę czy hamowanie toksycznego działania patologicznych depozytów białkowych, np. bete-amyloidu, na neurony (większy poziom beta-amyloidu jest powiązany z większą utratą pamięci). WHO zaleca stosowanie standaryzowanych ekstraktów Ginkgo biloba jako lekarstwa zapobiegającego demencji w oparciu o przeprowadzone badania farmakologiczne in vitro i in vivo oraz liczne badania kliniczne potwierdzające skuteczność G.biloba w centralnym układzie nerwowym (OUN).

Inne zastosowanie miłorzębu.

Wykazano również, że wyciąg z miłorzębu japońskiego ma działanie antystresowe, które wspiera jego zastosowanie w zapobieganiu lub hamowaniu rozwoju zaburzeń psychicznych , gdzie stres jest czynnikiem chorobotwórczym.

Warto zapamiętać, że ze względu na swoje działanie miłorząb ma zastosowanie terapeutyczne wszędzie tam gdzie występuje nieefektywny przepływ krwi.

Inni naukowcy udowodnili zastosowanie medyczne w takich przypadkach jak poprawa funkcji mózgu, wzmacnianie układu naczyniowego mózgu oraz układu sercowo-naczyniowego poprzez hamowanie agregacji płytek krwi, zwiększenie przepływu krwi oraz dostarczenie tlenu, neutralizowanie wolnych rodników, stabilizowanie wytwarzania energii komórkowej, a także hamowanie powstawania hemoroidów, stanów zapalnych, migren, alergii i astmy. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że są doniesienia świadczące o korzystnym efekcie terapeutycznym wyciągu z Ginkgo biloba u pacjentów z jaskrą, co potwierdziły próby na zwierzętach. Nie jest to jednak jedyna choroba dotycząca oczu gdzie zauważono pozytywny wpływ ekstraktu na wzrok.

Dodatkowo naukowcy podają, że ma zastosowanie przy żylakach, chorobie wysokościowej, obrzęku idiopatycznym (cykliczny), wtórnych zaburzeniach seksualnych (np. obniżenia popędu) spowodowanych użyciem selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), chorobach tkanki łącznej (kolagenozy). Natomiast w kolejnym artykule naukowym podano, że suplement Ginkgo stosuje się również przy zwyrodnieniu plamki żółtej i przy łagodzeniu niepożądanych efektów niektórych terapii nowotworowych, a nawet autyzmie.

Dawkowanie i wpływ innych medykamentów

Zalecana dawka ekstraktu z Ginkgo biloba powinna być dobrana indywidualnie w zależności od potrzeb i spodziewanego efektu. W przypadku standardowej suplementacji jest to ok. 90 mg ekstraktu w kapsułce na dzień.

W celu poprawienia procesu uczenia i zapamiętywania zaleca się stosowanie dawki 180 mg na dzień. Pozytywny efekt takiego dawkowania udowodniono w randomizowanym badaniu klinicznym z placebo i podwójnie ślepą próbą na zdrowych ochotnikach!

Trzeba wziąć pod uwagę fakt, że nie powinno się przekraczać 240 mg na dzień, gdyż przy większych dawkach, według doniesień naukowych, istnieje możliwość interakcji z innymi lekami lub preparatami ziołowymi.

Nie zaleca się stosowania razem z preparatami z miłorzębu takich leków jak kwas acetylosalicylowy oraz leki przeciwzakrzepowe, ponieważ ze względu na wydłużenie czasu krzepnięcia krwi istnieje ryzyko wystąpienie krwotoków.

W rzeczywistości opisywane przypadki wydłużenia czasu krwawienia lub zwiększenia ryzyka krwawień są bardzo rzadkie. W Niemczech przeprowadzono analizę działań niepożądanych na grupie 5 milionów wydanych preparatów Ginkgo biloba – krwawienia występowały bardzo rzadko. Tak więc prawdopodobieństwo wystąpienie takiego przypadku jest małe. Natomiast zalecana długość stosowania zależy od spodziewanych efektów.

Badania kliniczne potwierdzają, że ekstrakty są dobrze tolerowane i mają pozytywny wpływ na codzienne funkcjonowanie, dlatego spokojnie można się suplementować przez dłuższy okres standardową dawką lub w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem.

Artykuł napisany na podstawie literatury naukowej i popularnonaukowej. Bibliografia u autora. Wszelkie prawa zastrzeżone.